Böbrek yetmezliği, böbreklerin vücuttaki atık maddeleri ve fazla sıvıyı uzaklaştırma yeteneğinin azalmasıdır. Akut ve kronik olmak üzere iki ana formu bulunur.
Akut Böbrek Yetmezliği (ABY):
- Patofizyoloji: Böbreklerin ani fonksiyon kaybıdır. Prerenal (böbreğe kan akışının azalması), renal (böbrek parankim hasarı) ve postrenal (idrar akışının engellenmesi) nedenlerle ortaya çıkabilir.
- Etiyoloji: Hipovolemi, hipotansiyon, nefrotoksik ilaçlar, glomerülonefrit, akut tübüler nekroz ve üriner sistem obstrüksiyonu gibi faktörler ABY’ye neden olabilir.
- Klinik Bulgular: Oligüri veya anüri, ödem, hipertansiyon, elektrolit dengesizlikleri ve üremi belirtileri görülebilir.
- Tanı: Serum kreatinin ve BUN düzeylerinde yükselme, idrar analizi ve görüntüleme yöntemleri ile tanı konulur.
- Yönetimi: Altta yatan nedenin tedavi edilmesi, sıvı ve elektrolit dengesinin sağlanması ve gerekirse diyaliz tedavisi uygulanır.
Kronik Böbrek Yetmezliği (KBY):
Böbrek Transplantasyonu: Son dönem böbrek yetmezliğinde tercih edilen tedavi yöntemidir.
Patofizyoloji: Böbrek fonksiyonlarının ilerleyici ve geri dönüşümsüz kaybıdır. Böbreklerde skar dokusu oluşumu ve fonksiyonel nefron sayısında azalma ile karakterizedir.
Etiyoloji: Diyabet, hipertansiyon, glomerülonefrit, polikistik böbrek hastalığı ve kronik üriner sistem enfeksiyonları KBY’nin en sık nedenleridir.
Klinik Bulgular: Halsizlik, iştahsızlık, bulantı, kusma, ödem, hipertansiyon, anemi, kemik hastalıkları ve üremi belirtileri görülebilir.
Tanı: Serum kreatinin ve BUN düzeylerinde sürekli yükselme, glomerüler filtrasyon hızının (GFH) azalması ve idrar analizi ile tanı konulur.
Yönetimi:
Altta Yatan Nedenin Tedavisi: Diyabet ve hipertansiyonun kontrolü, glomerülonefritin tedavisi gibi.
Diyet: Protein ve fosfor kısıtlaması, potasyum ve sodyum dengesinin sağlanması.
İlaç Tedavisi: ACE inhibitörleri veya ARB’ler, anemi tedavisi (eritropoetin), kemik hastalıkları tedavisi (D vitamini ve fosfat bağlayıcılar) kullanılır.
Diyaliz: Hemodiyaliz veya periton diyalizi ile böbrek fonksiyonlarının yerine getirilmesi.
